In Brussel is eind 2007 het hervormingsplan voor de Europese wijnbouw
goedgekeurd. Het is een compromis geworden, want zoals te verwachten
was, moest het eerder voorgestelde plan van de nodige scherpe kantjes
ontdaan worden om het door alle ministers van landbouw van de lidstaten
aangenomen te krijgen. Na drie dagen onderhandelen kwam voorzitter
Portugal met een voorstel waar alle grote Europese wijnlanden zich in
konden vinden. Een en ander betekent dat Europese wijnsector de komende
jaren gesaneerd en geliberaliseerd zal worden.
Toch blijft Europa's wijnbouw voorlopig nog mijlen ver verwijderd van de vrije marktwerking, zoals die in de wijnlanden buiten Europa min of meer gangbaar is. Maar dat het niet langer door kan gaan met subsidiëring van wijnen waar geen behoefte aan bestaat, is wel duidelijk. Er wordt in Europa structureel te veel matige wijn geproduceerd door te veel kleine boeren. In een vrije markt zou dat vanzelf gecorrigeerd worden, maar met subsidies voor distillatie is dit systeem jarenlang in stand gehouden. Vanwege de gevoelsmatige en vermeend cultuurhistorische betekenis van wijnbouw in grote wijnlanden als Frankrijk, Spanje en Italië. Dalende consumptie in die landen zelf en toenemend succes van niet-Europese wijnen hebben geleid tot een poging om de koers radicaal te wijzigen. Het motto van de nieuwe Europese wijnpolitiek: minder maar beter.
Minder rooien
In de allereerste versie van het hervormingsplan werd voorgesteld om in heel Europa 400.000 hectare tweederangs wijngaarden te rooien. Ook al ging het om vrijwillig rooien, het bleek te ambitieus en buiten het protest uit de grote landen gerekend. Al snel werd het te rooien areaal gehalveerd. Uiteindelijk is het nog verder naar beneden bijgesteld naar 175.000 hectare.
Subsidies voor verwerking mostconcentraat en distillatie van onverkoopbare wijnen tot industriële alcohol – evenals zo veel andere landbouwsubsidies een financiële molensteen rond de nek van de Unie – zullen bij wijze van overgangsmaatregel nog iets langer verstrekt blijven worden dan oorspronkelijk voorgesteld, maar in augustus 2012 zal het daarmee helemaal afgelopen zijn.
Versoepeling plantrechten
Eveneens uitgesteld is een versoepeling van de plantrechten. Europa wilde daarmee eigenlijk al in 2013 beginnen, maar het nu zal pas 2018 gaan worden. Producenten die het goed doen, krijgen dan ruimte voor uitbreiding. Kleine, minder dynamiek tonende telers vrezen dat zij daar het slachtoffer van gaan worden. Enige schaalvergroting binnen de Europese wijnbouw kan beslist geen kwaad, zeker niet wanneer men de concurrentie met effectief werkende producenten in de Nieuwe Wereld aan wil. Ongeveer 71% van alle Europese producenten bewerken minder dan 5 hectare grond. Ter vergelijking: de gemiddelde omvang van een wijngaard in Australië is 50 hectare!
Chaptalisatie blijft toegestaan
Een heikel punt in het oorspronkelijke plan was het voorgestelde verbod op chaptalisatie. Gebruik van mostconcentraat om wijnen aan wat meer alcohol te helpen, zou echter wel toegestaan blijven. Het idee is waarschijnlijk uit de koker van een Italiaanse Eurocraat gekomen, omdat in mediterrane landen als Italië veelvuldig van dit middel gebruik gemaakt wordt. Dit voorstel getuigde alleen van weinig politieke realiteitszin, omdat duizenden producenten in Duitsland, Luxemburg en niet te vergeten grote delen van Frankrijk van suikerbieten afhankelijk zijn. En om wat dichter bij huis te blijven, ook in Nederland is wijnbouw ondenkbaar zonder het hulpmiddel chaptalisatie.
Marketing
De Europese wijnbouwpolitiek heeft als kerndoelstelling verbetering van kwaliteit. Om die kwaliteit te communiceren naar potentiële consumenten, mag de wijnsector rekenen op ondersteuning uit Brussel voor marketinginspanningen. Een belangrijke doorbraak bij die communicatie is een versoepeling van wat er wel en niet op etiketten mag staan. Concreet betekent dit dat namen van druivenrassen veel makkelijker op die etiketten vermeld kunnen worden. Volgens de geldende nationale wetgeving in bepaalde landen is dat nu nog in heel wat gevallen verboden. Zie de appellations contrôlées in Frankrijk. Dat dit niet echt helpt bij de herkenning van zulke wijnen, moge duidelijk zijn. Kortom, markt- en consumentgericht denken hebben in de Europese wijnbouw definitief hun intrede gedaan.
Bron: Productschap
Lees ook:Wijngaarden gerooid in Spanje
Lees ook:Nieuws op het EC vlak
Lees ook:Er staat in Nederland al 150 hectare wijngaard!
Lees ook:Wijnexport in 2010 flink gegroeid
Lees ook:Wijnimport in Nederland neemt toe